“Losers” in de stad en “Tesla boeren” in het Westland

Geplaatst op

“We hebben op een bijna onbegrijpelijke manier een ongelooflijk domein (lees platteland) genegeerd, voor veel te lang. Dit domein is cruciaal om te blijven onderhouden en er ook weer te gaan wonen en je bent een loser als je in de stad woont”. Herken je deze uitspraak? Op 16 februari was architect Rem Koolhaas te gast in Buitenhof en deed toen deze uitspraak. Koolhaas was uitgenodigd omdat vandaag op 20 februari zijn tentoonstelling “Countryside, The Future” in New York wordt geopend.

Waar draait deze tentoonstelling nu om? De kernboodschap is dat we het platteland in al zijn facetten te lang genegeerd hebben. We zijn te “snobistisch” geweest volgens Koolhaas.  We hebben te veel in één richting (de stad) gekeken.

De uitzending met Koolhaas sprak mij enorm aan. Het gaat over de verbinding van de stad met het platteland. Die zijn we voor een deel kwijt geraakt. Vroeger was die binding vanzelfsprekend. Het platteland zorgde voor het voedsel van de stad. Het Westland produceerde in de 18e eeuw groente en fruit voor de omliggende steden zoals Rotterdam, Den Haag en Delft. De wederzijdse afhankelijkheid tussen het platteland en de stad was toen voor iedereen duidelijk. Hoe anders is het nu?

Het WNF heeft onderzocht dat we de komende 40 jaar net zoveel voedsel moeten produceren als in de afgelopen 8000 jaar om de wereldbevolking dan te kunnen voeden. We staan wereldwijd voor een enorme uitdaging waarbij we met MINDER middelen zoals water, kunstmest, grond en gewasbeschermingsmiddelen MEER veilig en gezond voedsel moeten produceren. Koolhaas noemt deze boeren en tuinders, “Tesla boeren”. In de uitzending van Buitenhof werd als voorbeeld de kas van Koppert Cress getoond. Geavanceerde technologie zorgt ervoor dat we los van de grond, veilig, gezond en voldoende voedsel produceren met een geringe milieu-impact. Uitermate geschikt om dit dicht bij steden te realiseren. Met Nederlandse know-how is dit wereldwijd uit te rollen en dat gebeurt ook.

De andere stroming die Koolhaas noemt is die van op nieuwe kennis gebaseerde landbouw terug naar oude tradities. Het traditionele agrarisch familiebedrijf heeft bijna geen bestaansrecht meer. Al jaren achteréén stoppen er ca. 5 a 6 boeren per dag. De gemiddelde prijzen die de boeren krijgen zijn al tientallen jaren gelijk terwijl de kosten stijgen en de regeldruk toeneemt. Dan wordt het moeilijk om als familiebedrijf te overleven. Hiervoor komen in de plaats boeren die op ideologische basis het vak kiezen en agrarisch ondernemen anders organiseren. Kijk bijvoorbeeld naar het concept Herenboeren waarin burgers een coöperatie runnen en een boer aanstellen om voor hen voedsel te produceren met als kernwaarden: natuurgedreven, sociaal verbonden en economisch gedragen.

We moeten het platteland weer omarmen volgens Koolhaas. Het platteland biedt mogelijkheden maar zit ook in een crisis. Een voorbeeld hiervan is de energietransitie. Er liggen nog voldoende kansen om daken te voorzien van zonnepanelen. Dat gebeurt ook, maar we offeren ook kostbare grond van (stoppende) familiebedrijven op aan zonneparken waarvan de opbrengsten en subsidies vaak naar buitenlandse investeerders gaan. Met als gevolg dat het elektriciteitsnet nu aan zijn limiet zit, het landschap ontsierd is en de grond niet meer ingezet wordt voor voedselvoorziening.

Kortom laten we nu een toekomstvisie ontwikkelen en perspectief bieden voor het platteland voordat de boeren en burgers vertrokken zijn en we ons afvragen waar het nu fout ging in de energietransitie, het milieubeleid, de voedselvoorziening, het natuurbeleid en de huisvesting.

Uitzending Buitenhof terugkijken? https://www.youtube.com/watch?v=ITUZ7gVHRXo&feature=emb_rel_end

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *